Coraz częściej małżonkowie podpisują wzajemną umowę majątkową (dawniej zwaną intercyzą). To ważne przede wszystkim dla osób prowadzących działalność gospodarczą i ponoszących odpowiedzialność majątkową swoim majątkiem.
Jak informują notariusze, wynika to ze wzrostu świadomości prawnej naszego społeczeństwa, ale też i z powodu coraz większego ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej.
– Coraz częściej zdarza się, że jeszcze przed ślubem aktywny i dobrze prosperujący przedsiębiorca decyduje się na spisanie notarialnej umowy z narzeczonym (narzeczoną) – informuje notariusz Joanna Matecka- Kotecka. – Z umowy tej wynika, że od chwili zawarcia małżeństwa będzie obowiązywać między nimi rozdzielność majątkowa i nie powstanie majątek wspólny. Umowę taką można zawrzeć także później, w dowolnym momencie małżeństwa.
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami ustawowa wspólność majątkowa obejmująca przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przedmioty te stanowią majątek wspólny. Natomiast wszelkie dobra nabyte przed zawarciem małżeństwa lub w trakcie jego trwania w drodze darowizny lub spadku należą do majątku osobistego każdego z małżonków i drugi małżonek nie ma żadnych praw do tych składników.
Z definicji prowadzenia działalności gospodarczej wynika, że nastawiona jest ona na osiąganie zysku, ale wiadomo, że działalność ta wiąże się też z dużą odpowiedzialnością materialną.
– Podpisując umowę majątkową nie tylko zabezpiecza się swoją część majątku, ale także zmniejsza się ryzyko finansowe całej rodziny na wypadek biznesowego niepowodzenia małżonka – mówi notariusz Joanna Matecka-Kotecka. – Jako przykład warto wskazać sytuację zatoru płatniczego w działalności jednego z klientów, gdzie doszło do komorniczego zajęcia majątku męża, a nie majątku całej rodziny.
Skutkiem ustanowienia rozdzielności majątkowej jest zachowanie, przez każdego z małżonków, majątku nabytego przed zawarciem tej umowy, jak i majątku nabytego później. Każdy z małżonków samodzielnie zarządza swoim majątkiem i swoją działalnością. Ponadto każdy z małżonków samodzielnie rozlicza się z podatku dochodowego.
Zawarcie umowy rozdzielności majątkowej między małżonkami nie zajmuje wiele czasu, a może mieć doniosłe znaczenie dla spraw majątkowych małżonków, szczególnie gdyby w przyszłości pojawiły się problemy w związku z prowadzoną działalnością – przypomina notariusz dr Andrzej Rataj, Prezes Rady Izby Notarialnej w Poznaniu. – Warto jednak pamiętać, że umowa taka nie chroni majątku wspólnego, gdyby już wcześniej były długi i problemy finansowe, bo byłoby to działanie z pokrzywdzeniem wierzycieli. Należy zatem odpowiednio wcześniej pomyśleć o tym zabezpieczeniu.
W praktyce ustanowienie rozdzielności majątkowej daje przedsiębiorcy większą swobodę działania i samodzielnego podejmowania wszystkich decyzji majątkowych. Nie ma wówczas konieczności uzyskiwania zgody drugiego małżonka na dokonywanie czynności prawnych, na przykład związanych z wzięciem kredytu czy zakupem nieruchomości.
Warto zwrócić uwagę na dotychczas rzadko stosowaną możliwość zawarcia przez małżonków umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. Jest to istotne, gdy czynny zawodowo jest jeden z małżonków, a drugi zajmuje się dziećmi i domem, co też ma swoją wartość i ogromne znaczenie społeczne. Gdyby takie małżeństwo się rozpadło, to wówczas małżonek zajmujący się gospodarstwem domowym może wystąpić do tego drugiego, którego majątek powiększył się, o odpowiednie wyrównanie finansowe.
W ostatnich latach coraz więcej osób, zwłaszcza z młodszego pokolenia, jest świadomych ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej dla rodzinnych spraw majątkowych. Stąd wrasta liczba zawieranych umów majątkowych małżeńskich – podsumowuje notariusz dr Andrzej Rataj. – To dobra tendencja dla zachowania spokoju majątkowego w rodzinach i zmniejszenia rodzinnego ryzyka finansowego.
Rada Izby Notarialnej w Poznaniu
