Po 81 latach obraz Michała Gorstkina-Wywiórskiego “Chata w śniegu” wrócił do kolekcji muzeum. Przywiózł go Jarosław Sellin, wiceminister kultury, a historia jego zaginięcia i odzyskania przypomina niezły kryminał.
Jak przypomniał Jarosław Sellin, obraz, podarowany do zbiorów przez księdza profesora Szczęsnego Dettloffa i Władysława Marcinkowskiego, był częścią kolekcji muzeum do roku 1939. Figurował w księdze nabytków muzeum pod numerem 72 i został tam wpisany 28 marca 1925 roku. Przed wojną był eksponowany w Galerii Obrazów na pierwszym piętrze muzeum.
W czasie wojny obrazem zainteresowali się okupanci, którzy 11 listopada 1939 roku “wypożyczyli” go z muzeum i zabrali do Żydowa pod Kaliszem, gdzie stacjonowała niemiecka jednostka. Stamtąd obraz już nie powrócił i został uznany za zaginiony w czasie wojny. Uważano, ze albo został zniszczony albo wywieziony za granicę. Ale w 2019 roku, w maju, nagle pojawił się na aukcji i dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które śledzi aukcje dzieł sztuki na całym świecie, by wychwytywać dzieła sztuki pochodzące z Polski i walczyć o ich odzyskanie – nie doszło do jego sprzedaży.
– Obecnie w toku mamy 90 spraw restytucyjnych w 10 krajach na świecie -mówił Jarosław Sellin. – Jednak, jak pokazuje przykład obrazu Michała Gorstkina-Wywiórskiego, wiele dzieł zaginionych wskutek działań wojennych nie zostało wywiezionych z kraju i odnajdują się w kraju. Dzieło Wywiórskiego “Chata w śniegu” pojawiło się po prostu na aukcji i zostało zidentyfikowane przez naszych profesjonalnych pracowników Wydziału Restytucji Dóbr Kultury MKiDN i dzięki współpracy z organami ścigania, a konkretnie komendą wojewódzką policji w Gdańsku i prokuraturą rejonową w Sopocie, którym dziękuję za współpracę, udało się odzyskać obraz i zwrócić go Muzeum Narodowemu w Poznaniu. Eksperci z Muzeum Narodowego w Gdańsku i Muzeum Narodowego w Poznaniu potwierdzili autentyczność dzieła.
Minister przyznał, że jest to dla niego wyjątkowa radość, nie tylko dlatego, że mógł zwrócić odzyskane dzieło sztuki, a taka okazja nie zdarza się często. Jest bowiem wielkim miłośnikiem dzieł Gorstkina-Wywiórskiego, a obraz tego artysty przedstawiający jesień wisi nawet u niego w gabinecie.
W ciągu ostatnich 5 lat udało się odzyskać ponad 500 obiektów będących polskimi stratami wojennymi. I – jak podkreślił minister – ten proces przyspiesza.
Odzyskana “Chata w śniegu” zostanie poddana niewielkim zabiegom konserwatorskim i za miesiąc, może nieco więcej, zostanie wystawiony w muzeum, by mogli go podziwiać poznaniacy.
Michał Gorstkin-Wywiórski (1861-1926), wybitny polski malarz i rysownik, był uczniem Józefa Brandta i Alfreda Wierusza-Kowalskiego oraz absolwentem Akademii Monachijskiej. Współpracował między innymi z Wojciechem Kossakiem i Julianem Fałatem przy panoramie “Berezyna”, a z Janem Styką przy panoramie “Bitwa pod Sybinem”. We wczesnej twórczości znajdujemy wiele obrazów przedstawiających sceny myśliwskie i rodzajowe, które powstały pod wpływem Brandta i Wierusza-Kowalskiego. Z czasem skupił się na pejzażu ze szczególnym uwzględnieniem gry światła. Wiele jego obrazów powstało w Wielkopolsce, którą chętnie odwiedzał – hrabia Edward Aleksander Raczyński był wielkim miłośnikiem jego twórczości i często go zapraszał, do siebie, do Rogalina. W kolekcji Muzeum Narodowego w Poznaniu znajduje się 11 jego dzieł, w tym 4 są własnością Fundacji im. Raczyńskich działającej przy MNP.
el
