Zespół międzynarodowych naukowców pod przewodnictwem profesora Michała Bogdziewicza z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odkrył, że wiele roślin wieloletnich adaptuje swoją produkcję nasion do zmieniających się warunków klimatycznych, wykorzystując do tego zjawiska pogodowe. Opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Nature Plants badania ujawniają, że rośliny potrafią zsynchronizować swoje cykle reprodukcyjne na ogromnych obszarach, sięgających tysięcy kilometrów.
Badacze zauważyli, że w latach obfitych na nasiona, które następują po okresach mniejszej ich dostępności, zasoby te stają się dostępne dla konsumentów na całych kontynentach. Taka synchronizacja ma ogromny wpływ na sieci troficzne, wpływając na populacje gryzoni, migracje zwierząt oraz na występowanie chorób przenoszonych przez dziką faunę.
Przeprowadzone analizy wykazały, że kluczowym czynnikiem wpływającym na synchronizację produkcji nasion jest pogoda, a dokładniej – temperatura w okresie letnim. Rośliny, takie jak buk europejski, wykorzystują temperatury czerwca i lipca jako sygnał do rozpoczęcia procesu reprodukcyjnego. Co ciekawe, buki na terenie całej Europy, niezależnie od lokalnych warunków klimatycznych, wykazują podobny rytm, co jest zaskakujące zważywszy na różnice temperatur między regionami.
Dr Valentin Journé oraz dr Jakub Szymkowiak, współpracownicy projektu z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, wskazali na przesilenie letnie jako kluczowy moment, kiedy to buki zaczynają reagować na temperaturę. Jest to moment, gdy dzień jest najdłuższy, a zmiana jego długości jest minimalna. Mimo to, drzewa potrafią wykryć te subtelne różnice i odpowiednio zareagować, otwierając swoje „okno wrażliwości”.
Odkrycie to pokazuje, że regionalna synchronizacja lat nasiennych wśród roślin jest możliwa dzięki astronomicznym wskazówkom, a przesilenie letnie odgrywa kluczową rolę w tym procesie. Dzięki temu zjawisku buk europejski i inne rośliny są w stanie wygenerować zjawiska ekologiczne o niezwykle dużej synchronizacji przestrzennej.
