Północne Planty poznania, przebudowa synagogi i dużo więcej zieleni – w Miejskiej Pracowni Urbanistycznej trwają prace nad nowym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego dla Starego Miasta. Ma zawierać wszystkie te elementy.
MPU pracuje nad projektem od 2018 roku, ma on zawierać zupełnie nowe, całościowe spojrzenie na poznańskie Stare Miasto. W czerwcu z dokumentem będą mogli się zapoznać też poznaniacy – zostanie przedstawiony do publicznych konsultacji.
– Porządkujemy przepisy planistyczne, obowiązujące w centrum miasta – podkreśla Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania. – Nowy plan pozwoli nam lepiej zadbać o cenne zabytki i wyeksponować pozostałości murów miejskich. Dzięki niemu będziemy też mogli wprowadzić więcej zieleni na Starym Mieście i stworzyć poznańskie planty. W efekcie centrum Poznania stanie się miejscem bardziej przyjaznym nie tylko dla turystów, ale również dla wszystkich poznaniaków i poznanianek.
Nowy plan, zdaniem prezydenta, jest niezbędny, choć większość obszaru Starego Miasta posiada już swoje miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Ale wiele z nich liczy sobie już ponad 20 lat, a w tym czasie wiele się zmieniło: i na Starym Mieście, i w wymaganiach poznaniaków.
Zmieniło się też prawo, i to nie tylko w skali ogólnopolskiej. Władze miasta przyjęły w ciągu ostatnich 20 lat wiele dokumentów dotyczących ochrony dziedzictwa kulturowego, kształtowania przestrzeni publicznych czy zachowania i tworzenia nowych terenów zieleni, jak choćby uchwała dotycząca “Parku Kulturowego Stare Miasto”. Wiele lat temu radni zadecydowali też, że na Starym Mieście muszą zostać zachowane odpowiednie proporcje między funkcja mieszkaniową a usługową, co obecnie kompletnie nie zdaje egzaminu i utrudnia pełne wykorzystanie budynków i co bardzo utrudnia utrudnia prowadzenie inwestycji. W nowym planie to wszystko zostanie uwzględnione.
“Podstawowym założeniem planu “Stare Miasto” jest ochrona istniejących terenów zieleni i drzew w centrum Poznania” – jak informują władze Poznania. – “W tym celu MPU przeprowadziło drobiazgową analizę typów zieleni i jej lokalizacji. Dzięki temu w nowym planie pojawiła się rewolucyjna idea – Północne Planty Starego Miasta. To nowe obszary zielone, które biec mają śladem dawnych murów miejskich od Osady Św. Gotarda do Wzgórza Zamkowego.
Planty podkreślą historyczny charakter tego obszaru oraz zbudują nową wartość urbanistyczną, architektoniczną i turystyczną. Równocześnie domkną obszar Starego Miasta od północy i umożliwią powstanie nowych budynków na niezabudowanych nieruchomościach wzdłuż ul. Stawnej”.
Dobrą wiadomością dla mieszkańców jest to, że zgodnie z projektem na Starym Mieście będzie niemal 30 tysięcy m kw. zieleni publicznej. Do tego trzeba jeszcze doliczyć tereny zielone w przestrzeniach prywatnych – na dziedzińcach, w podwórkach i we wnętrzach kwartałów zabudowy.
Miejski Konserwator Zabytków czuwał z kolei nad zapisami planu dotyczącymi ochrony zabytków. Cały obszar planu objęty został ochroną archeologiczną, co oznacza, że nie będzie tu wolno wbić łopaty bez nadzoru archeologa. To tylko jedna z wielu już istniejących form ochrony konserwatorskiej tego terenu. Plan wprowadza także ochronę tych miejsc, które dotychczas nie były nią objęte: na przykład przebieg dawnych murów miejskich i teren Wzgórza Zamkowego.
Plan chroni też kompozycję urbanistyczną Starego Miasta – czyli położenie i wzajemne relacje budynków i małej architektury, pomników, fontann, rzeźb, podcieni czy dziedzińców, a także osie i akcenty architektoniczno-urbanistyczne. Na nowo została w nim zdefiniowana przestrzeń publiczna jako odrębny typ przeznaczenia terenu. Są to najbardziej reprezentacyjne przestrzenie: Stary Rynek, plac Kolegiacki czy dziedziniec urzędu miasta, ale też małe przestrzenie, które dotychczas stanowiły uzupełnienie terenu ulic. Dzięki temu łatwiej będzie rewitalizować Stare Miasto.
Te prace nad częścią z nich są już zaawansowane (jak przebudowa placu Kolegiackiego), kolejne są już w fazie projektów technicznych (Stary Rynek czy plac z pomnikiem 15. Pułku Ułanów Poznańskich).
Projekt planu wyodrębnia też miejsca, gdzie można postawić nowe budynki (np. południowa krawędź ul. Stawnej) i precyzyjnie określa warunki, na jakich nowa zabudowa może powstać. Szczególnym wyzwaniem projektowym była kompozycja urbanistyczna przestrzeni ul. Stawnej, która dotychczas nie była objęta żadnym miejscowym planem.
Projekt planu wskazuje nowe ciągi piesze, przeanalizowano też możliwość powiązania ul. Koziej z ul. Podgórną. Nie będzie to możliwe dla komunikacji samochodowej, ale przewidziano publiczny ciąg pieszo-rowerowy po historycznym śladzie ul. Koziej. Dokument uwzględnia też koncepcję przebudowy układu torów tramwajowych w ul. Solnej oraz realizację nowego torowiska tramwajowego w ul. Garbary.
Sporo miejsca i uwagi poświęcono wyznaczaniu miejsc parkingowych – m.in. zbadano czas dojścia pieszego do istniejących i projektowanych parkingów wielopoziomowych na terenie planu i w bezpośrednim jego sąsiedztwie. Efektem wyliczeń jest zachowanie możliwości realizacji jednego dużego parkingu podziemnego (pod placem Wielkopolskim).
Ostatecznie w planie wyodrębniono 7 obszarów, które wymagają przekształcenia lub realizacji nowych form urbanistycznych i architektonicznych.
OSADA ŚW. GOTARDA
To obszar przy skrzyżowaniu ulicy Małe Garbary i Garbary. Znajdują się tam pozostałości poklasztornego wirydarza oraz przyuliczny skwer. W przeszłości znajdowała się tam osada z kościołem Świętego Gotarda, a po jej zburzeniu wzniesiono kościół i klasztor dominikanów. Budynki sakralne zostały zniszczone przez pożar, a w drugiej połowie XIX w. na ich miejscu wzniesiono Arsenał Artyleryjski, który również nie przetrwał do współczesnych czasów. Do dziś zachował się jedynie niewielki, zachodni jego fragment.
Projekt planu zakłada zachowanie pozostałości poklasztornego ogrodu w formie ogólnodostępnego skweru zieleni. Północna pierzeja może zostać zamknięta zabudową, będącą kontynuacją linii murów miejskich. Skwer będzie łatwiej dostępny dla poznaniaków dzięki nowym ciągom pieszych od ul. Stawnej i Szewskiej.
SYNAGOGA
Dawna synagoga poznańskiej gminy żydowskiej była w czasie II wojny światowej magazynem wojsk okupacyjnych, następnie pływalnią, a obecnie jest pustostanem. Budynek był wielokrotnie przebudowywany, co spowodowało nieodwracalne zmiany jego pierwotnego wyglądu. Nadal jednak stanowi ważną, choć zaniedbaną, dominantę przestrzenną.
Projekt planu zakłada przebudowę dawnego budynku synagogi jako obiektu usługowego oraz dopuszcza odbudowę kopuły. Nie przewiduje natomiast jego rozbudowy. Na wschód od budynku, w miejscu obecnych parkingów, powstać ma pas zieleni pomiędzy ul. Solną a istniejącą zabudową staromiejską. W efekcie wytworzone zostaną Północne Planty, które podkreślą przebieg historycznych murów miejskich i stworzą nowy szlak turystyczny, wiodący reliktami historii architektury i urbanistyki Starego Miasta w Poznaniu.
MURY MIEJSKIE
Rozbiórka dawnego parterowego budynku przy Wronieckiej 11 odsłoniła pozostałości historycznych murów miejskich. Projekt planu zakłada wyburzenie kamienic przy ul. Wronieckiej 10 i 11 oraz dopuszczenie tam realizacji nowego budynku o zbliżonej wysokości, ale ograniczonej przestrzeni. Pozwoli to na wycofanie linii zabudowy w stosunku do pozostałości murów miejskich i nawiązanie do ich historycznego przebiegu. Co ważne, projekt ten znacznie poszerzy obszar zieleni oraz umożliwi przejście między nową zabudową a istniejącym szlakiem murów miejskich. Ważnym aspektem będzie również możliwość wykreowania osi widokowej z ul. Stawnej w kierunku budynku straży pożarnej, i dalej, do Baszty Armatniej i przez plac Wielkopolski w kierunku Wzgórza Zamkowego. W ten sposób zespolony zostanie wschodni i zachodni fragment Północnych Plant.
WZGÓRZE ZAMKOWE
Obecnie, od strony północnej, porastają je skupiska nieuporządkowanej roślinności, a jedna z nieruchomości wykorzystywana jest jako parking. Dziś nie ma możliwości przejścia bezpośrednio z placu Wielkopolskiego do Zamku Królewskiego.
Projekt planu zakłada zachowanie ponad 20-metrowej przerwy między nowymi budynkami, która pozwoli utworzyć niewielką przestrzeń publiczną z wejściem na wzgórze. Powstanie w ten sposób również atrakcyjne przejście piesze w kierunku Wzgórza Zamkowego. Po uporządkowaniu zieleni będzie ono zwieńczeniem plant.
OBSZAR WOKÓŁ ULICY KOZIEJ
Teren u zbiegu ulic: Koziej, Sierocej i Murnej stanowi obecnie mało atrakcyjną, zaniedbaną przestrzeń parkingu zabudowaną zespołem garaży. Nowy projekt dopuszcza w tym miejscu zabudowę o funkcji mieszkaniowo-usługowej, której pierzeja będzie wycofana. Umożliwi to wytworzenie kameralnego skweru, który będzie dopełniał tereny zieleni, jakie powstają po przeciwnej stronie ulicy w ramach rozbudowy obiektów poszpitalnych. Drzewo na skrzyżowaniu ul. Koziej i Murnej będzie chronione. Dokument zakłada również przedłużenie ulicy Koziej w formie publicznego ciągu pieszego w kierunku ulicy Podgórnej.
PRZESTRZEŃ PUBLICZNA WOKÓŁ FARY
Obszar pomiędzy Farą, parkiem Chopina a kamienicami przy ul. Wrocławskiej użytkowany jest obecnie jako parking. Projekt planu zakłada w tym miejscu plac miejski z możliwością zabudowy w miejscu istniejących budynków. Teren ten może również przyjąć formę skweru, parku kieszonkowego, czy amfiteatru, co stworzy atrakcyjne miejsce, w którym można organizować wydarzenia kulturalne w przestrzeni domkniętej ścianami zabytkowych budynków. Plac ten byłby połączony ciągiem pieszym z ulicą Wrocławską.
PLAC KOLEGIACKI
Jednym z wyzwań projektowych jest obszar u zbiegu ul. Garbary i ul. Wodnej, na którym obecnie znajduje się rzeźba Poznańskich Koziołków. To niezabudowany plac-skwer. Nowy plan dopuszcza tam zabudowę mieszkaniowo-usługową oraz plac. Pozwoli to na stworzenie atrakcyjnej przestrzeni publicznej o wyraźnie zaakcentowanych krawędziach – małego, kameralnego placu miejskiego, który wraz z placem Kolegiackim, dziedzińcami Urzędu Miasta i parkiem Chopina stanowić będzie system powiązanych ze sobą przestrzeni.
UMP
