Pięć dni temu prezydent Jacek Jaśkowiak napisał o Starym Rynku w mediach społecznościowych: “praca wre”. Przez ten czas kostki na rynku przybyło – czy jednak na tyle, by skończyć prace w zapowiedzianym terminie, czyli w listopadzie?
5 października prezydent Jacek Jaśkowiak na swoim profilu na Facebooku opublikował wpis przedstawiający nową nawierzchnię na Starym Rynku i to właśnie ten wpis opatrzył podpisem: “praca wre!”. Od tego czasu na płycie rynku przybyło i kostki granitowej, i chodników z granitowych płyt, i opasek z porfiru trydenckiego. Kostka z lat 60. ubiegłego wieku, która pokrywała cały rynek, teraz zostanie ułożona tylko w centralnej części.
Nowa nawierzchnia jest też coraz lepiej widoczna na ulicach dochodzących do rynku – jest układana, jak podkreślają władze miasta, z kamienia doskonałej jakości. Podkreślenie nie jest bez znaczenia: kostka, która pokrywała rynek przed remontem, nie była najlepsza, bo zwożono ją tu z różnych ulic Poznania. Tej odpowiedniej jakości ledwo wystarczyło na pokrycie centralnej części rynku, tam, gdzie będzie się chodziło najmniej, nawet po dołączeniu kostki z magazynów ZDM.
Historia rynkowego bruku
Kwestia wymiany nawierzchni na rynku wywołała burzliwą dyskusję, także dlatego, że przy okazji prac wykopaliskowych na rynku – największych, jakie kiedykolwiek były prowadzone – odkryto też starszy bruk leżący na rynku. Przypomnijmy, że od czasów średniowiecza poziom gruntu w tym rejonie wzrósł średnio o około 5 metrów. Archeolodzy mieli więc co odkopywać – i przy jednej z kamienic odkryli aż cztery poziomy historycznego kamiennego bruku.
Okazało się jednak, że kwestia dawnej nawierzchni jest interesująca nie tylko dla archeologów – prof. Janusz Skoczylas z Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM oraz dr Łukasz Skoczylas z Wydziału Socjologii UAM postanowili odpowiedzieć na pytanie, jak wyglądały poznańskie ulice przed wojną. Z ich ustaleń wynika, że już w połowie XII wieku wiele ulic wyjazdowych i tych wokół rynku miało nawierzchnię ułożoną z polnych kamieni.
“Prawdopodobnie do 1890 r. ulice w Poznaniu brukowano przede wszystkim kamieniem polnym, czyli głazami narzutowymi” – informują władze Poznania. – “Później odpowiedni materiał był sprowadzany z innych krajów. Ciemnoczerwone granitowe kostki ze Starego Rynku pochodziły ze Skandynawii i wiele wskazuje na to, że zostały sprowadzone jako gotowy produkt – w czym znacząco pomógł rozwój linii kolejowych. To właśnie pociągami masowo przywożono do Prus szwedzkie granity. Szare kostki bazaltowe były najprawdopodobniej sprowadzane z Dolnego Śląska”.
W czasie wojny Stare Miasto, a więc i nawierzchnia rynku, uległa ogromnym zniszczeniom.
Nowa nawierzchnia
Na rynku trzeba więc było położyć nową nawierzchnię – przez wiele lat znajdował się tam asfalt, ale gdy przez rynek przestały kursować tramwaje, co nastąpiło w 1965 roku, położono tam nową nawierzchnię. Zdecydowano, że nie będą to typowe “kocie łby”, ale kostka granitowa, jaką układano w Poznaniu już od końca XIX wieku, a przy kamienicach – chodniki wyłożone granitowymi płytami. I taka też nawierzchnia znalazła się tam w 1965 roku, po zerwaniu asfaltu. Kostka pochodziła z wielu miejsc, między innymi ulic Głogowskiej i Ratajczaka, na których w tym czasie zaczęto kłaść asfalt.
Po remoncie kostka miała wrócić na rynek – ale skoro okazało się, że jest jej za mało, to miasto musiało wybrać inne rozwiązanie. Zakup dodatkowej kostki tego rodzaju był zbyt kosztowny, dlatego zdecydowano – po kilku lata prób – że centralna część rynku zostanie wyłożona starą kostką, na chodniki wrócą płyty granitowe, a całość zostanie uzupełniona opaskami z porfiru i granitową kostką, taką, jak na placu Kolegiackim. Dodatkowo wokół Ratusza, Odwachu i Wagi Miejskiej położona będzie opaska z kamieni polnych, odkrytych w trakcie badań archeologicznych, które kiedyś były nawierzchnią rynku.
Historyczna kostka będzie także wbudowana we fragmentach ulic wokół Starego Rynku, co można zobaczyć już na ulicy Żydowskiej, która wcześniej także była pokryta asfaltem. Natomiast w ulicy Quadro, wzdłuż elewacji Arsenału i Muzeum Wojskowego, zostanie ułożona ceramiczna cegła klinkierowa, by zaznaczyć linię historycznej zabudowy.
Przypomnijmy, że prace przy nawierzchni Starego Rynku, zgodnie ze słowami Jędrzeja Solarskiego, zastępcy prezydenta, mają się zakończyć w listopadzie, a do Bożego Narodzenia z rynku ma zniknąć cały ciężki sprzęt.
