piątek, 29 marca, 2024

Stulecie praw kobiet

Dokładnie sto lat temu, 28 listopada 1918 roku kobiety w Polsce uzyskały prawa wyborcze. Droga do ich wywalczenia nie była jednak prosta. Duży udział miały w tym poznanianki i mieszkanki Wielkopolski.

Wydany 28 listopada 1918 roku dekret Tymczasowego Naczelnika Państwa, Józefa Piłsudskiego, stanowił, że “wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel Państwa bez różnicy płci”, a “wybieralni do Sejmu są wszyscy obywatele (lki) państwa posiadający czynne prawo wyborcze”. Dekret był zwieńczeniem długiej walki i efektem mozolnej pracy wielu organizacji kobiecych.

Pierwszymi Polkami zasiadającymi w polskim Sejmie Ustawodawczym zostały: Gabriela Balicka, Jadwiga Dziubińska, Irena Kosmowska, Maria Moczydłowska, Zofia Moraczewska, pochodzące z ziemiańskich rodzin Anna Piasecka i Franciszka Wilczkowiakowa oraz związana z Poznaniem Zofia Sokolnicka.

To właśnie poznanianki jako pierwsze w Polsce mogły cieszyć się biernymi i czynnymi prawami wyborczymi w praktyce. Polski Sejm Dzielnicowy obradował tu już w dniach 3-5 grudnia 1918 r. Według oficjalnego spisu z 1918 r. na Sejm wybrano wówczas 1398 posłów, w tym aż 129 kobiet (9 proc. mandatów). W czasie obrad postulowano między innymi utworzenie zjednoczonej, wolnej Polski. Sejm Dzielnicowy był ważną manifestacją patriotyzmu w podzielonej Polsce – pokazał jedność Polaków zaboru pruskiego oraz nowoczesne i demokratyczne sposoby obejmowania i sprawowania władzy. Był też istotnym krokiem ku Powstaniu Wielkopolskiemu.

– Droga do sukcesu kobiet była trudna i wymagała dużej determinacji – mówi Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania. – Polki udowodniły jednak, że potrafią skutecznie walczyć o to, co im przynależy. Niestety sto lat później nadal muszą wychodzić na ulice w obronie swoich praw, które obecnie są zagrożone. Wierzę, że i tę walkę wygrają.

Dla uczczenia rocznicy przez cały 2018 rok poznańskim ulicom i skwerom nadawane są nazwy upamiętniające ważne dla historii naszego miasta kobiety. W Roku Praw Kobiet powstał specjalny portal internetowy ONEPoznan.pl, którego inicjatorką była pełnomocniczka Prezydenta Miasta Poznania ds. przeciwdziałania wykluczeniom Marta Mazurek, obecnie radna miejska. Portal jest bazą informacji o wydarzeniach związanych z obchodami Roku Praw Kobiet. Wsłuchując się w potrzeby kobiet, władze miasta zdecydowały o otwarciu bezpłatnego i czynnego przez całą dobę Punktu Profilaktyki Intymnej. Gabinet działa od października tego roku, skorzystały z niego setki poznanianek.

Na Wolnym Dziedzińcu do końca roku można oglądać wystawę “Herstoria 1918/1919”. Ukazuje ona postaci kobiet przed i w czasach odzyskania niepodległości. Przypomina, że kobiety szmuglowały broń, brały udział w akcjach zbrojnych, zostawały zsyłane na Sybir, w Sejmie przedstawiały pierwsze ustawy. Tworzyły państwo równoległe, kierowały młodzież na studia, organizowały tajne komplety, stowarzyszenia, pielęgnując ideę wolności.

Aby uczcić wyjątkowe kobiety, Miasto organizuje plebiscyt “Równe Babki”, który wyłoni “Poznaniankę Roku” i “Poznaniankę Stulecia”. Więcej o plebiscycie można znaleźć na stronie internetowej: http://www.poznan.pl/poznanianka/

Autor: UMP

Strona głównaPoznańStulecie praw kobiet