czwartek, 28 marca, 2024

Skarb w Collegium Martineum

Największy w tej części Europy zbiór masoników znajduje się na UAM. Ponad 80 tysięcy woluminów z grzbietami przeważnie w kolorze niebieskim – bardzo ważnym w masonerii, zajmuje pomieszczenie dawnej czytelni na parterze Collegium Martineum przy ulicy Św. Marcin 78.

Są wśród nich wydawnicze perełki: – Dysponujemy prawdziwym skarbem – pierwszym wydaniem Konstytucji Andersona z 1723 roku, uważanej za księgę kanoniczną prawa wolnomularskiego – mówi Aleksander Gniot, kustosz w dziale zbiorów specjalnych Biblioteki Uniwersyteckiej.

Zbiory w 1949 roku przywędrowały do Poznania ze Sławy Śląskiej. Gromadzone wcześniej na rozkaz Heinricha Himmlera, gdy zaistniała obawa alianckich bombardowań trafiły z Berlina do Czech i właśnie do Sławy Śląskiej. Tam uszły uwadze Armii Czerwonej.

Wśród zbiorów są także m.in. Ustawa konstytucyjna Wolnomularstwa Polskiego, statuty wolnomularskich stowarzyszeń charytatywnych i kulturalnych, symbole czy artefakty z poszczególnych lóż oraz ślady poznańskie i wielkopolskie – fartuszki masońskie, szpady, cyrkle, węgielnice. Najstarszym zachowanym drukiem masonerii poznańskiej jest leszczyński zbiór mów pochwalnych na cześć króla Stanisław Augusta Poniatowskiego i Szczęsnego Potockiego z 1788 roku.

– Do niedawna zbiór znajdował się w pałacu w Ciążeniu, przez co prace nad jego opracowaniem były ograniczone. Dlatego też część księgozbioru jest nadal nie zidentyfikowana. Cały czas trwają prace porządkowe i katalogowe, podczas których znajdowane są unikalne dokumenty lożowe, stare druki i odręczne zapiski. Wszystko wskazuje na to, że ta unikalna kolekcja zaskoczy nas jeszcze niejednym odkryciem – mówi kustosz.

Bogaty zbiór ma mocno ograniczoną dostępność. Aktualnie korzystanie z woluminów odbywa się na zasadach obowiązujących w regulaminie Biblioteki Uniwersyteckiej (konieczne jest m.in. dokonanie zamówienia). Zmienić to mogłaby jego digitalizacja, jednak koszty takiego przedsięwzięcia są wysokie. Trwa rozpoznawanie możliwości grantowych w zakresie cyfryzacji i upowszechnienia skarbów z Collegium Martineum.

Autor: UAM Fot. Adrian Wykrota

Strona głównaPoznańSkarb w Collegium Martineum