Co mają ze sobą wspólnego: jezioro Rusałka, dawna SP57 w Krzyżownikach i stadion im. E. Szyca? Wszystkie te miejsca to pamiątki tragicznego losu ludności żydowskiej podczas wojny. Dzięki projektowi „Rusałka – jezioro, które łączy” poznaniacy będą mogli je poznać.
Niewielu poznaniaków zna tę część historii miasta. Dlatego Fundacja Barak Kultury już po raz drugi organizuje projekt „Rusałka – jezioro, które łączy”, podczas którego zainteresowani będą mogli dowiedzieć się więcej o samym jeziorze, wykopanym rękami żydowskich więźniów i polskich robotników przymusowych, a umocnionym macewami z żydowskich kirkutów. Zajrzą do szkoły w Krzyżownikach, która w czasie wojny była obozem dla budujących Rusałkę, posłuchają wzruszających listów jednego z więźniów i będą mogli wybrać się na niezwykły koncert. Atrakcji jest zresztą o wiele więcej.
10 WRZEŚNIA „ZALMAN” – KONCERT TRIO TAKLAMAKAN
SOBOTA 19.30 BARAK KULTURY, AL. MARCINKOWSKIEGO 21 (PODWÓRKO)
To koncert poświęcony pamięci Zalmana Kłodawskiego, Żyda pochodzącego z Włocławka, który w czerwcu 1941 roku jako młody człowiek trafił do obozów pracy przymusowej w Poznaniu. Przeszedł przez Kreizing-Krzesiny, Guttenbrunn-Kobylepole, Steineck-Krzyżowniki, po czym został wywieziony do Auschwitz-Birkenau, cudem unikając śmierci. Po wojnie zamieszkał w Izraelu, skąd po pięćdziesięciu latach przyjechał do Polski. Wtedy też odwiedził szkołę w Krzyżownikach, w której budynku przebywał jako więzień i w trakcie wizyty nawiązał przyjacielskie relacje z nauczycielami i uczniami. Zaczął do nich pisać niezwykle wzruszające listy o swoich obozowych przeżyciach. Podczas koncertu będzie można posłuchać ich fragmentów, które przeczyta Aleksander Machalica. Przestrzeń pomiędzy listami wypełni magnetyczna muzyka Tria Taklamakan.
Reżyseria i scenariusz: Przemek Prasnowski
Opracowanie listów: Jan Kwiatkowski
Czyta: Aleksander Machalica
Muzyka: Trio Taklamakan w składzie: Andrzej Trzeciak, Jan Romanowski, Michał Karasiewicz
Światło: Jacek Nowaczyk
Dźwięk: Kamil Krotofil
10 WRZEŚNIA „STEINECK” – WERNISAŻ WYSTAWY
20.30 BARAK KULTURY, AL. MARCINKOWSKIEGO 21
W 1940 roku podczas II wojny światowej budynek szkoły w poznańskich Krzyżownikach został przekształcony w obóz Steineck, gdzie władze hitlerowskie początkowo więziły jeńców francuskich, a następnie żydowskich. To właśnie więźniowie tego obozu pracowali przy budowie dobrze znanego dziś jeziora Rusałka.
Steineck to druga odsłona wystawy – w poprzedniej edycji miała miejsce w budynku Zespołu Szkół im. Józefa Kostrzewskiego. Tym razem pojawi się w pomieszczeniach wystawowych Fundacji Barak Kultury i przybliży niezwykłą historię Zalmana Kłodawskiego, który przetrwał obóz Steineck. Na wystawie pojawią się także pamiątki: medale, książki oraz klaser ze znaczkami, które Zalman pieczołowicie zbierał. Drugim ocalałym z obozu Steineck był Benjamin Jacobs, znany jako autor książki „Dentysta z Auschwitz”. Podczas wystawy zostaną wyświetlone fragmenty wywiadu z Jacobsem, w których opowiada o wydarzeniach w Steineck, o historii miłosnej, jak i o budowaniu szubienicy. Wystawa została skonsultowana merytorycznie z Szymonem Pietrzykowskim z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Poznaniu.
11 WRZEŚNIA KONCERT NA WODZIE „ROZRZUCONE KAMIENIE”
NIEDZIELA 18.30 JEZIORO RUSAŁKA (ŚLUZA)
Gdy słońce schyli się ku zachodowi, po zatoce jeziora Rusałka zaczną krążyć dźwięki instrumentów. Rozpocznie się ceremonia pożegnania, w której energia muzyki i tworzone przez nią obrazy, przywrócą życiu to, co zostało skazane na zapomnienie. Co wyłoni się z gmatwaniny dźwięków i chaotycznego ruchu muzyków? Czy obudzą się kamienie leżące na dnie jeziora? W tym pomoże wyjątkowy utwór skomponowany specjalnie na tę okazję. Niezwykły koncert odbędzie się na wodzie.
13 WRZEŚNIA „CHORĄGIEWKI Z TAŁESU” – SPOTKANIE Z RAFAŁEM ROSOŁEM
WTOREK 19.00 BARAK KULTURY, AL. MARCINKOWSKIEGO 21
Spotkanie autorskie z Rafałem Rosołem, który w swojej najnowszej książce podejmuje temat antysemityzmu, ale przygląda mu się z pozornie nieoczywistej perspektywy… piłki nożnej. Choć genezy problemu można szukać w dwudziestoleciu międzywojennym, to on sam wciąż jest niestety aktualny.
14 WRZEŚNIA „DAS ZELIG” – PROJEKCJA FILMU I SPOTKANIE Z REŻYSERKĄ TANJĄ CUMMINGS
ŚRODA 19.00 BARAK KULTURY, AL. MARCINKOWSKIEGO 21
Co tydzień w monachijskiej kawiarni „Café Zelig” spotykają się pochodzący z całej Europy ostatni ocalali z Holokaustu. Dużo się razem śmieją, świętują, kłócą o politykę, ale też wspominają i milczą. Niektórzy z nich, a także ich dzieci, wracają do przeszłości, do swojej dawnej polskiej ojczyzny i pokazują, jak trudno było i jest ponownie odnaleźć się w życiu.
17 WRZEŚNIA „DO PIEKARNI” – SPACER PO KRZYŻOWNIKACH
SOBOTA 11.00 MIEJSCE ZBIÓRKI: ZESPÓŁ SZKOLNO-PRZEDSZKOLNY NR 14, UL. LEŚNOWOLSKA 35
Spacer historyczny po Krzyżownikach rozpocznie się w szkole, która w czasie II wojny światowej przekształcona została przez Niemców w obóz pracy Steineck. Uczestnicy skierują się do piekarni (ul. Słupska 22) prowadzonej w czasie II wojny światowej przez Wacława Kopydłowskiego, który pomagał żydowskim pracownikom przymusowym dostarczając im chleb. Więźniowie obozu maszerowali wiele kilometrów do miejsc pracy. Jedna z tras przemarszu przebiegała nieopodal piekarni. Pracujący ponad ludzkie siły, niedożywieni więźniowie pragnęli jedzenia, którego w obozie dostawali znikome ilości. Każdego dnia otrzymywali od piekarza bochenki chleba dzieląc je między siebie. Uczestnicy spaceru zwiedzą wnętrze piekarni i będą mogli porozmawiać z wnukiem bohaterskiego piekarza Sławomirem Przewoźnym, kontynuującym rodzinną tradycję, oraz jego matką – córką Wacława Kopydłowskiego. Spacer poprowadzi dr Karol Górski, znawca lokalnej historii.
18 WRZEŚNIA „WOKÓŁ RUSAŁKI” – MARSZOBIEG PAMIĘCI
NIEDZIELA 11.00 START: JEZIORO RUSAŁKA (PLAŻA)
Marszobieg rozpocznie się na plaży, a jego niezobowiązujący charakter kładzie nacisk na wspólne uczestnictwo – każdy może wziąć udział, a forma pokonania dystansu jest dowolna. Istotą spotkania nie jest więc rywalizacja, ale upamiętnienie, poprzez refleksję i rekreację, więźniów osadzonych w obozach pracy, którzy podczas II wojny światowej zostali zmuszeni do wykopania jeziora. Wydarzenie jest bezpłatne, a na każdego z uczestników czeka pamiątkowy dyplom i poczęstunek na mecie.
