Miasto Poznań prowadzi szereg działań na rzecz poprawy jakości powietrza, zarówno inwestycyjne – rozwijające system komunikacji publicznej, jak i zmierzające do eliminacji kolejnych źródeł ciepła na paliwa stałe. Oprócz tego realizowana jest też kampania edukacyjno-informacyjna mająca na celu kształtowanie “dobrych zachowań”.
Na rzecz poprawy jakości powietrza Miasto Poznań działa od wielu lat, a podjęte wysiłki przynoszą już oczekiwane skutki oraz efekty ekologiczne. Miasto nie poprzestaje jednak na tym i kontynuuje prace w kierunku usprawnień komunikacyjnych, likwidacji kolejnych źródeł niskiej emisji powodowanej przez paleniska paliwa stałego, kontroli domowych palenisk i przydomowych kotłowni, a także szeroko rozumiane działania edukacyjno-informacyjne.
Usprawnienia komunikacyjne i obniżenie emisji komunikacyjnej
Prowadzone duże projekty komunikacyjne, związane z transportem publicznym mają na celu także ograniczenie emisji spalin. Najważniejszy projekt to budowa trasy tramwajowej na Naramowice oraz węzła komunikacyjnego Nowa Naramowicka.
Kolejnym działaniem realizowanym w Poznaniu jest Projekt Centrum, zakładający przebudowę ulic, w tym ul. Św. Marcin oraz modernizację torowisk tramwajowych i budowę nowej trasy tramwajowej w ul. Ratajczaka. Zakres inwestycji obejmuje także wprowadzenie strefy uspokojonego ruchu, przestrzeni dla rowerów, a także większej ilości zieleni.
Istotnym projektem inwestycyjnym jest również przebudowa trasy tramwajowej: Kórnicka – os. Lecha – rondo Żegrze wraz z budową odcinka od ronda Żegrze do ul. Unii Lubelskiej.
W zakresie działań poprawiających jakość powietrza planowana jest dostawa dla MPK nowych autobusów, spełniających normę EURO 6. Dodatkowo, do końca 2019 r. tabor miejskiego przewoźnika powiększy się o 50 nowych tramwajów, a do końca 2020 r. przybędzie 21 autobusów elektrycznych.
Ważną alternatywą dla przemieszczania się samochodem jest Poznańska Kolej Metropolitalna (PKM) – system regularnych połączeń regionalnych wzdłuż 9 linii kolejowych Poznańskiego Węzła Kolejowego, o częstotliwości kursowania pociągów w godzinach szczytu co 30 minut. Od 10 czerwca PKM funkcjonuje na liniach – do Nowego Tomyśla, Wągrowca, Jarocina i Grodziska Wielkopolskiego, natomiast od 9 września na linii do Swarzędza.
Miasto Poznań planuje również rozwijać system parkingów Park&Ride. W lutym 2018 r. na osiedlu Jana III Sobieskiego otwarty został pierwszy tego typu parking w Poznaniu, a do końca 2019 r. powstać mają kolejne trzy na łącznie 200 miejsc parkingowych – przy rondzie Starołęka, przy ul. Biskupińskiej i ul. Św. Michała.
Od 2012 r. w Poznaniu działa system Poznańskiego Roweru Miejskiego. W bieżącym sezonie użytkownicy mogą korzystać ze 113 samoobsługowych stacji wypożyczeń i ponad 1220 rowerów miejskich. Od 2019 r. wprowadzone zostaną rowery czwartej generacji, pozwalające na pozostawienie jednośladu w dowolnym lub wyznaczonym miejscu, ale bez potrzeby wpięcia w stację. Początkowo planowane jest wprowadzenie 435 rowerów, a w następnych latach przybędzie kolejne 261 sztuk.
Od lipca 2017 r. w Poznaniu działa także carsharing – system wspólnego użytkowania pojazdów, polegający na korzystaniu za opłatą z pojazdu udostępnionego przez operatora i pozostawieniu go następnie do innego użytkownika. Łącznie za pośrednictwem 6 operatorów, mieszkańcy mają dostęp do 542 pojazdów współdzielonych, z czego 60 to skutery elektryczne, 150 samochody o napędzie benzynowym i 332 samochody o napędzie hybrydowym.
Likwidacja źródeł niskiej emisji powodowanej przez paleniska paliw stałych
W latach 2015-2017 na terenie stolicy Wielkopolski realizowany był program “KAWKA”, wspierany ze środków NFOŚiGW oraz WFOŚiGW w Poznaniu. W ramach tych działań mieszkańcy, wspólnoty mieszkaniowe i przedsiębiorcy mogli uzyskać dofinansowanie do likwidacji pieców i kotłów zasilanych paliwem stałym oraz zastąpienia ich podłączeniem do miejskiej sieci ciepłowniczej, ogrzewaniem gazowym lub elektrycznym. Do końca 2017 r. wymiana ogrzewania realizowana była na najbardziej zanieczyszczonym obszarze miasta, obejmującym Stare Miasto (część śródmiejską) z Chwaliszewem, Wildę Północną i Łazarz. Łącznie w ciągu trzech lat realizacji programu KAWKA udzielono 284 dotacji na zmianę sposobu ogrzewania mieszkań na bardziej przyjazny środowisku. Inwestycje objęły 794 lokale, z których 130 należało do miasta, a w ich wyniku zlikwidowano 1279 źródeł niskiej emisji.
Obecnie na terenie całego miasta realizowany jest program KAWKA BIS, finansowany wyłącznie ze środków budżetu Miasta Poznania. W 2018 roku Wydział Ochrony Środowiska przygotował 234 umowy na kwotę ponad 1,6 mln zł, które pozwoliły na usunięcie 509 pieców i kotłów na paliwa stałe w 350 lokalach, o łącznej powierzchni ponad 25 tys. mkw. Dzięki temu każdego roku spalanie paliw stałych będzie zmniejszać się o 2,2 tys. ton. W rezultacie do Poznania przybędzie ok. 50 wagonów mniej węgla do ogrzewania, spalanego wcześniej w piecach i kotłach.
Dodatkowo, przy wsparciu Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie uprawnieni mieszkańcy miasta otrzymują zasiłki celowe na zakup energii i opału oraz zasiłki w formie rzeczowej (opał wraz z dowozem). Łącznie od 2015 r. do sierpnia 2018 r. przyznano (lub zaplanowano) zasiłki celowe na kwotę ponad 8,3 mln zł, a dzięki zakupom dokonywanym przez MOPR od 3 lat zamawiany jest wyłącznie opał bardzo wysokiej jakości, tj. o wartości opałowej nie mniejszej niż 30 MJ/kg, zawartości popiołu do 6% oraz zawartości siarki od 0,6% do 0,8%.
Kontrola domowych palenisk i przydomowych kotłowni
Od 2016 r. w ramach struktur Straży Miejskiej funkcjonuje Eko-patrol, którego głównym zadaniem jest dbanie o przestrzeganie standardów środowiskowych, w tym z zakresu ochrony powietrza. Eko-patrol posiada mobilne urządzenie do pomiaru jakości powietrza, a także możliwość pobierania próbek popiołu celem potwierdzenia nielegalnego spalania odpadów w domowych piecach.
W roku 2017 Eko-patrol przeprowadził 1993 kontrole domowych palenisk, nakładając 375 mandatów karnych i kierując 4 wnioski do sądu. Od listopada br. zwiększają się kompetencje Straży Miejskiej, która będzie miała możliwość karania mandatami za łamanie uchwały wprowadzającej ograniczenia lub zakazy w zakresie spalania paliw stałych.
Działania edukacyjno-informacyjne
O działaniach Miasta prowadzonych na rzecz poprawy jakości powietrza, poznaniacy informowani byli za pośrednictwem radia i telewizji, folderów i broszur, strony internetowej, a także city-lightów umieszczonych na przystankach tramwajowych. Kampania edukacyjna dotycząca ochrony powietrza obejmowała również programy telewizyjne.
Obecnie trwa dystrybucja kolejnej publikacji wydanej staraniem Urzędu Miasta, przy dofinansowaniu ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Ponad 130 tys. gospodarstw domowych na terenie miasta otrzyma folder, w którym przedstawiono najistotniejsze kwestie związane z realizowanymi działaniami na rzecz poprawy jakości powietrza.
Rozpoczyna się również 3-letni edukacyjny projekt Metropolii Poznań, obejmujący wyposażenie 160 szkół w czujniki pomiaru jakości powietrza oraz komputery i monitory pokazujące wyniki. Celem projektu jest uświadomienie mieszkańcom skali problemu zanieczyszczenia powietrza, dlatego kluczowe będą warsztaty edukacyjne dla uczniów, rodziców, nauczycieli i lokalnej społeczności.
Autor: UMP
