Niedziela Męki Pańskiej, „Kwietna” lub „Wierzbna” – bo i tak nazywa się Niedzielę Palmową – jest ostatnią niedzielą przed Wielkanocą i rozpoczyna Wielki Tydzień.
Zgodnie z tradycją wywodzącą się jeszcze z czasów średniowiecza tego dnia wszyscy katolicy wybierają się z palmami, czyli wiązkami bazi i suszonych kłosów ozdobionych kolorowymi wstążkami i kwiatami – do kościołów.
Niedziela Palmowa jest obchodzona na pamiątkę przybycia Jezusa Chrystusa do Jerozolimy. Jak mówi tradycja, gdy wjeżdżał do miasta, tłumy witały go powiewając liśćmi palm i gałązkami oliwnymi. Pierwsze pisemne świadectwo o obchodzeniu Palmowej Niedzieli pochodzi z dziennika pątniczki Egerii,który został napisany w… IV wieku!
W Polsce Niedziela Palmowa jest obchodzona od średniowiecza. Co prawda w naszej strefie klimatycznej i o liście palm, i gałązki drzew oliwnych jest dość trudno, ale zastępują je właśnie kolorowe “palmy” kupowane lub własnoręcznie robione na tę właśnie okazję.
Są symbolem odradzającego się życia, dlatego każda powinna zawierać wierzbowe bazie, jedne z pierwszych roślin, które po zimie budzą się do życia. Wierzba jest przez kościół katolicki uznawana za symbol zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy, co nie powinno dziwić, gdy się widzi niezwykłą żywotność tej rośliny.
Obecnie palmy najczęściej kupuje się gotowe, jednak w kilku regionach Polski nadal robi się je w domach. Szczególnie z tych tradycji słynie Podlasie, gdzie palmy są barwnymi, skomplikowanymi konstrukcjami, mierzącymi kilka metrów. Nadal organizuje się tam konkursy na najpiękniejsze i najwyższe palmy wielkanocne.
W Poznaniu największym powodzeniem cieszą się palemki sprzedawane podczas Kaziuka – litewskiego jarmarku odbywającego się ma początku marca, w okolicach dnia św. Kazimierza. Wtedy jest największy wybór i można kupić najbardziej efektowne i fantazyjne palmy.
Palmy są poświęcane podczas uroczystych nabożeństw odprawianych w Niedzielę Palmową. Jest to też dzień rozpoczynający najważniejszą część roku liturgicznego – Wielki Tydzień. To czas przygotowania duchowego do zmartwychwstania Chrystusa, kiedy wierni powinni się wyciszyć i skupić nad tajemnicą męki i odrodzenia. W Wielka Sobotę palmy są palone, a popiół z nich słuzy do posypywania głów wiernych w Środę Popielcową.
W tym roku ze względu na pandemię koronawirusa Episkopat apeluje do Polaków, by nie szli do kościołów w Niedzielę Palmową, zostali w domach, a nabożeństwo obejrzeli w telewizji. Duchowni przypominają też, że tak palmę, jak i pokarmy przed Wielkanocą można poświęcić samemu, błogosławiąc je przed śniadaniem wielkanocnym.
el
