Zespół naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu rozpoczął udział w prestiżowym europejskim projekcie ACTRIS, który zajmuje się kompleksowym badaniem atmosfery. Stacja badawcza w Rzecinie stanie się częścią międzynarodowej infrastruktury naukowej monitorującej powietrze do wysokości 20 kilometrów nad powierzchnią Ziemi.
Czym jest projekt ACTRIS
Inicjatywa ACTRIS stanowi ogólnoeuropejską infrastrukturę badawczą skoncentrowaną na obserwacji aerozoli, chmur oraz gazów śladowych. Projekt ten umożliwia naukowcom prowadzenie precyzyjnych pomiarów składników atmosfery, które wpływają na klimat globalny, jakość powietrza oraz zdrowie mieszkańców.
Według informacji przekazanych przez prof. Bogdana Chojnickiego z Pracowni Bioklimatologii UPP, badania obejmują całą warstwę atmosfery mającą bezpośredni wpływ na życie na Ziemi. Naukowiec podkreślił, że mikroskopijne cząstki unoszące się w powietrzu odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu temperatury oraz przejrzystości atmosfery.
Znaczenie badań atmosferycznych
Dane zbierane w ramach projektu mają fundamentalne znaczenie dla zrozumienia procesów klimatycznych. Informacje te pomagają również w prawidłowej interpretacji obrazów satelitarnych Ziemi. Jak wyjaśnił prof. Chojnicki, satelity obserwują naszą planetę przez warstwę atmosfery, dlatego dokładna wiedza o jej składzie jest niezbędna do analizy zdjęć kosmicznych.
Badania koncentrują się na tzw. krótkożyciowych składnikach atmosfery, które mimo swojej ulotności mają znaczący wpływ na produktywność ekosystemów oraz jakość życia ludzi. Te niewidzialne elementy atmosfery decydują o tym, jak postrzegamy Ziemię z perspektywy kosmosu.
Stacja w Rzecinie na mapie Europy
Torfowiskowa stacja doświadczalna w Rzecinie, należąca do poznańskiej uczelni, została wybrana jako jeden z kluczowych punktów badawczych w Polsce. Dzięki wcześniejszym doświadczeniom zespołu, który realizował projekt POLIMOS-ESA, placówka ta może stać się istotnym ośrodkiem długoterminowych obserwacji atmosferycznych w kraju.
Rozbudowa infrastruktury badawczej w Rzecinie umożliwi prowadzenie ciągłych pomiarów aerozoli oraz chmur. To pozwoli na umieszczenie tej lokalizacji na europejskiej mapie naukowej ACTRIS jako znaczącego punktu obserwacyjnego.
Polska sieć badawcza
ACTRIS Polska obejmuje stacje badawcze rozmieszczone w różnorodnych środowiskach. Uniwersytet Śląski wykorzystuje balony pomiarowe, podczas gdy uczelnie w Warszawie i Wrocławiu skupiają się na obserwacjach w środowisku miejskim. Stacja w Rzecinie umożliwia natomiast badania atmosfery w obszarach mniej przekształconych przez działalność człowieka.
Ta różnorodność lokalizacji pozwala na monitorowanie zjawisk o szerokim zasięgu geograficznym. Naukowcy mogą obserwować napływ pyłu z Sahary czy sadzy pochodzącej z pożarów w Kanadzie, Rosji lub Ukrainie. Dzięki temu możliwe jest śledzenie przemieszczania się zanieczyszczeń na duże odległości.
Międzynarodowa współpraca
Udział Polski w projekcie ACTRIS stanowi przykład globalnej współpracy badawczej. Część polskich urządzeń pomiarowych została włączona do światowych sieci obserwacyjnych zarządzanych między innymi przez NASA. To pokazuje, jak lokalne badania mogą przyczyniać się do międzynarodowych wysiłków naukowych.
Polskie konsorcjum ACTRIS tworzą następujące instytucje: Uniwersytet Wrocławski jako lider, Instytut Geofizyki PAN, Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, IMGW PIB, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Śląski oraz Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Koordynatorem ze strony poznańskiej uczelni jest prof. Bogdan Chojnicki.
Infrastruktura ACTRIS będzie miała pozytywny wpływ na rozwój potencjału badawczo-rozwojowego Polski. Projekt służy nie tylko nauce, ale także administracji publicznej oraz sektorowi innowacji, tworząc podstawy dla przyszłych rozwiązań technologicznych.
