Naukowcy z UAM badają, jak uczynić transport miejski bardziej sprawiedliwym i dostępnym dla wszystkich. Projekt Share4Equity analizuje potencjał współdzielonej mobilności w rozwiązywaniu problemów transportowych europejskich aglomeracji, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów peryferyjnych.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu rozpoczął realizację międzynarodowego projektu badawczego, który może zmienić sposób, w jaki myślimy o przemieszczaniu się w miastach. Inicjatywa zatytułowana “Share4Equity: Rozwijanie sprawiedliwej i zrównoważonej mobilności z udziałem pojazdów współdzielonych” koncentruje się na analizie różnych form współdzielonego transportu – od systemów car-sharingu, przez rowery miejskie, po hulajnogi elektryczne.
Współpraca ponad granicami
Badania prowadzone są w międzynarodowym konsorcjum obejmującym partnerów z pięciu krajów: Polski, Niemiec, Szwecji, Włoch oraz Kanady. W skład zespołu wchodzą nie tylko przedstawiciele środowisk akademickich, ale również samorządów miejskich oraz firm z sektora mobilności współdzielonej. Polski wkład w projekt realizowany jest w dwóch aglomeracjach – poznańskiej oraz górnośląsko-zagłębiowskiej, które występują w roli oficjalnych partnerów badania.
Za koordynację prac polskiego zespołu odpowiada dr Filip Schmidt z Wydziału Socjologii UAM. Całe przedsięwzięcie finansowane jest przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu Driving Urban Transitions 2023, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej.
Metodologia i cele badawcze
Naukowcy postawili sobie ambitne zadanie zbadania, w jaki sposób różne formy współdzielonej mobilności mogą realnie przyczynić się do rozwoju bardziej sprawiedliwego i ekologicznego transportu na obszarach miejskich. Szczególną uwagę poświęcają terenom peryferyjnym, które często pozostają poza zasięgiem innowacyjnych rozwiązań transportowych.
W ramach projektu badacze analizują dostępność oraz sposoby wykorzystywania współdzielonych środków transportu. Istotnym elementem jest też analiza doświadczeń użytkowników oraz osób, które z takich form przemieszczania się nie korzystają. Zespół identyfikuje różnorodne koncepcje dotyczące sprawiedliwej mobilności w codziennym życiu mieszkańców.
Badania obejmują również porównanie, jak różne europejskie miasta i ich okolice traktują współdzielone pojazdy w swoich strategiach transportowych. Naukowcy przyglądają się kwestiom dostępności – kto faktycznie może korzystać z takich usług, a kto jest z nich wykluczony i z jakich powodów.
Innowacyjne podejście do współdzielenia
W przeciwieństwie do wielu wcześniejszych analiz, projekt Share4Equity uwzględnia zarówno formalne, jak i nieformalne sposoby współdzielenia środków transportu. Oznacza to, że badacze biorą pod uwagę nie tylko komercyjne usługi, ale również oddolne inicjatywy, takie jak sąsiedzkie podwożenie się.
Do realizacji badań wykorzystywane są różnorodne metody i narzędzia. Zespół posługuje się danymi geograficznymi (GIS), prowadzi badania sondażowe oraz stosuje metody jakościowe, takie jak wywiady, spacery badawcze i warsztaty z udziałem mieszkańców, urzędników oraz dostawców usług transportowych.
Jednym z praktycznych celów projektu jest współtworzenie narzędzi, które pomogą lokalnym decydentom i operatorom systemów współdzielonej mobilności w tworzeniu oraz ewaluacji bardziej sprawiedliwych polityk transportowych.
Perspektywa czasowa i znaczenie
Badania potrwają do 2027 roku. Dzięki międzynarodowemu charakterowi badań możliwe będzie porównanie różnych modeli i rozwiązań, co może przyczynić się do wypracowania skutecznych rekomendacji dla miast borykających się z problemami transportowymi.
