Od lipca 2024 roku ponad 715 tysięcy osób w całej Polsce otrzymuje wyższe świadczenia w ramach nowo wprowadzonej renty wdowiej. W Wielkopolsce z tego rozwiązania skorzystało blisko 66 tysięcy mieszkańców, którzy łącznie otrzymali dodatkowe 253 miliony złotych.
Średnia wysokość renty wdowiej wynosi obecnie 355,58 złotych, jak wynika z najnowszych statystyk Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Marlena Nowicka, rzeczniczka prasowa ZUS w Wielkopolsce, podkreśla, że osoby składające wnioski do 31 lipca 2025 roku i otrzymujące pozytywną decyzję będą mogły liczyć na wypłaty również za lipiec. W przypadku późniejszych wniosków świadczenia będą naliczane od miesiąca, w którym dokumenty wpłyną do urzędu.
Zasady działania nowego świadczenia
Mechanizm renty wdowiej polega na łączeniu dwóch świadczeń w określonych proporcjach. Uprawniona osoba może wybrać między otrzymywaniem pełnej wysokości własnej emerytury lub renty wraz z 15 procentami świadczenia po zmarłym małżonku, albo odwrotnie – pełnej kwoty po zmarłym partnerze i 15 procent własnego świadczenia.
Część beneficjentów otrzymuje środki z różnych instytucji – zarówno z ZUS, jak i innych organów emerytalno-rentowych. Oznacza to, że w jednym miesiącu mogą otrzymać dwie oddzielne wypłaty w różnych terminach. Decyzję wydaje jednak tylko ta instytucja, która wypłaca 15-procentową część świadczenia.
Warunki otrzymania świadczenia
Aby otrzymać rentę wdowią, wnioskodawca musi spełnić cztery podstawowe kryteria jednocześnie. Kobiety muszą ukończyć co najmniej 60 lat, podczas gdy mężczyźni – 65 lat. Dodatkowo wymagane jest pozostawanie we wspólności małżeńskiej do momentu śmierci partnera oraz brak obecnego związku małżeńskiego.
Istotnym warunkiem jest również nabycie prawa do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż po ukończeniu 55 lat przez kobiety i 60 lat przez mężczyzn. Niespełnienie któregokolwiek z tych wymogów skutkuje wydaniem decyzji odmownej.
Ograniczenia i odmowy
System przewiduje górny limit wypłat – suma świadczeń nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. To ograniczenie zastosowano dotychczas w 5 procentach przypadków wypłaconych rent wdowich.
ZUS wydał już 87,7 tysięcy decyzji odmownych. Najczęstsze przyczyny odrzucenia wniosków to zbyt wysokie obecnie wypłacane świadczenie, przedwczesne nabycie prawa do renty rodzinnej, brak uprawnień do własnego świadczenia lub renty rodzinnej, zawarcie nowego małżeństwa, niepozostawanie we wspólności małżeńskiej do śmierci partnera oraz nieosiągnięcie wymaganego wieku.
Organizacja wypłat
W lipcu ZUS realizował wypłaty zarówno w standardowych terminach dotychczasowych świadczeń, jak i w dodatkowych dniach. Od sierpnia renty wdowie są wypłacane w ustalonych terminach: 1., 6., 10., 15., 20. i 25. dnia każdego miesiąca.
W sytuacjach łączenia świadczeń z rentą rodzinną wypłacaną przez inną instytucję, ZUS rozpoczyna wypłaty po zakończeniu postępowania z danym organem i może zmienić termin płatności na 6. dzień miesiąca.
ZUS obsługuje około 90 procent wszystkich wniosków o rentę wdowią – do tej pory wpłynął milion 40 tysięcy dokumentów. Pozostałe wnioski trafiają do KRUS, Biura Emerytalnego Służby Więziennej, Wojskowego Biura Emerytalnego oraz Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA. Od decyzji ZUS przysługuje prawo odwołania do sądu.
