22 października rozpoczynają się XIII Spotkania Teatralne “Bliscy Nieznajomi”. W tym roku są one poświęcone Ukrainie rozumianej bardzo szeroko: od sztuki współczesnej poprzez teatr aż po Majdan, trudną wspólną historię i walkę ze stereotypami.
– Tegoroczną edycję Bliskich Nieznajomych wyznaczają pytania – mówią Agata Siwiak, dyrektorka artystyczna i kuratorka oraz Joanna Wichowska, kuratorka Spotkań. – Jedno z nich wybrzmiewało w czasie rewolucji na Majdanie: Jeśli nie ty, to kto?, pozostałe postawimy w trakcie festiwalu: Kto ma dawać nadzieję? kto ma budować wspólnotę? kto ma mówić o tym, co bolesne? kto ma ufać? kto ma „robić miłość, a nie wojnę”?
Podczas prezentacji, spotkań i debat będziemy pytać twórców i publiczność o to, kto mówi i w czyim imieniu. Do kogo należy opowieść, czy raczej wiele opowieści, widzianych z różnych pozycji oraz kształtowanych przez indywidualne i zarazem zbiorowe doświadczenia. Choć będziemy rozmawiać także o bolesnych wydarzeniach z przeszłości, to bardzo ważna będzie dla nas również rozmowa o możliwościach budowania nowego, lepszego świata ponad wspólnotami narodowymi, klasami i podziałami.
W dzisiejszej Polsce, także w Poznaniu, żyjemy z Ukrainkami i Ukraińcami w jednej wspólnocie. Po raz pierwszy od czasów powojennych stajemy się społeczeństwem wielokulturowym. Pytanie jednak, czy wiemy o sobie wystarczająco dużo, czy raczej powtarzamy stereotypy. Z tego też powodu Spotkania Teatralne Bliscy Nieznajomi – w ostatnich latach prezentujące jedynie polski teatr i sztukę – poszerzyły formułę i od zeszłego roku można zobaczyć w ramach festiwalu także spektakle oraz projekty artystek i artystów ukraińskich.
Wydarzenia festiwalowe przybiorą w tym roku rozmaite formy – spektaklu,
czytania i wykładu performatywnego, audio-spaceru, multimedialnej
instalacji, filmu dokumentalnego.
Pokażemy przedstawienie „Więzi” Teatru Wybrzeże w Gdańsku, na podstawie tekstu i w reżyserii Oleny Apczel, dla którego punktem wyjścia jest Majdan i „rewolucja godności”. Apczel jest jedną z czołowych reprezentantek nowego ukraińskiego teatru, a jednocześnie młodą kobietą, która ma za sobą doświadczenie hybrydowej wojny w Ukrainie (była wolontariuszką na froncie i organizowała pomoc dla ofiar konfliktu), a dziś dzieli swoje życie pomiędzy Ukrainą a Polską.
Temat wojny wybrzmi także w czytaniu performatywnym tekstu „Przysposobienie obronne” autorstwa Dimy Levytsky'ego i znanego
charkowskiego kolektywu teatralnego Piękne Kwiaty. Reżyser Jakub
Skrzywanek, zaproszona do współpracy ukraińska aktorka Vera Popova i
zespół aktorski Teatru Współczesnego w Szczecinie spróbują odpowiedzieć na pytanie, kto i w jaki sposób ma prawo mówić o dramatycznych wydarzeniach wojny, która jest prowadzona za naszymi granicami.
Projektując festiwal zależało nam na tym, by zainicjować współpracę artystyczną pomiędzy ukraińskimi i polskimi artystami, także tymi mieszkającymi w Poznaniu. Wierzymy, że zrealizowane przez nich premierowe projekty będą owocować twórczymi przyjaźniami i kolejnymi wspólnymi realizacjami.
Pierwszym wyprodukowanym w ramach festiwalu projektem będzie „Ten
spacer” zainicjowany przez kijowski kolektyw teatralny z Kijowa Pic Pic,
którego twórcami są Piotr Armianovski i Dima Levytskyi. Głównym medium, z którym pracują artyści jest spacer performatywny/audio-walk: publiczność podąża za przewodnikami słuchając jednocześnie narratora przez słuchawki. Użycie takiego medium sprawia, że codzienne przestrzenie, oswojone i zdefiniowane miejsca, odkrywają inne znaczenia – ukryte, zatarte, wymazywane, niewygodne.
Tematem, który artyści będą badać i opracowywać artystycznie w ramach festiwalu jest doświadczanie miasta przez kobiety. Za warstwę muzyczną wydarzenia odpowiadać będzie Patryk Lichota. W ramach tego projektu powstanie także film dokumentalny (w reżyserii Magdaleny Mosiewicz) oraz odbędzie się debata o sytuacji i prawach kobiet w Polsce, a w szczególności w Poznaniu.
Druga festiwalowa premiera to wykład performatywny Republika Głuchych, który opierać się będzie na poetyckiej opowieści „Deaf Republic” autorstwa Ilii Kaminskiego – wybitnego poety, laureata Anisfield-Wolf Book Award (2020), wykładowcy akademickiego, krytyka, a jednocześnie osoby dotkniętej niepełnosprawnością słuchową. Wykład zawierać będzie fragmenty wierszy performowane przez głuchego artystę Daniela Kotowskiego, aktorkę Martynę Zarembę-Mąćkowiak, oryginalne nagrania poety oraz komentarze Anny Łazar – tłumaczki i krytyczki,
przywołujące wybrane wątki z kultury współczesnej Europy Wschodniej.
W ramach festiwalu publiczność doświadczy także multimedialnej instalacji „Koincydencja” stworzonej przez ukraińsko-polskie małżeństwo artystów młodego pokolenia mieszkające w Poznaniu – Yulię Andriichuk i Patryka Lichotę. Twórcy zaproszą publiczność do świata na styku kultur, by zobaczyć (i usłyszeć) to, co kulturowo nas łączy i odróżnia, jak i to, co jest nam bliskie i dalekie.
Choć głównym idiomem Bliskich Nieznajomych jest Ukraina, to w tym
roku bardzo ważne jest dla nas także wyrażenie solidarności z Białorusią. Dlatego naszym gościem będzie jeden z najważniejszych artystów młodego pokolenia z tego kraju – mieszkający od niedawna w Poznaniu – Sergey Shabohin. Twórca stworzy instalację dedykowaną białoruskiej rewolucji.
Organizatorami są Teatr Polski w Poznaniu i Fundacja Reszka, współorganizatorami Miasto Poznań, Instytut Ukraiński w Kijowie, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny
im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.
XIII Spotkania Teatralne BLISCY NIEZNAJOMI: UKRAINA
22–27 października, 26 listopada 2020
22 X (czwartek)
18.30 Koincydencja | instalacja multimedialna | Yuliia Andriichuk, Patryk Lichota | Teatr Polski w Poznaniu
18.30 Marmur społeczny | instalacja | Sergei Schabochin | Teatr Polski w Poznaniu
19.30 Przysposobienie obronne | czytanie performatywne oraz dyskusja | Teatr Współczesny w Szczecinie oraz Vera Popova | reż. Jakub Skrzywanek | tekst: Dima Levytskyi i zespół Piękne Kwiaty z Kijowa | Duża Scena, Teatr Polski w Poznaniu
23 X (piątek)
18.30 Obywatelki | debata o sytuacji i prawach kobiet w Polsce, w której udział wezmą: Marta Mazurek, Hanna Nowak, Maja Staśko, Olga Strizhniova, Alicja Uwarow; prowadzenie: Agata Siwiak | Duża Scena, Teatr Polski w Poznaniu
24 X (sobota)
13.00 Ten spacer | spacer performatywny | grupa artystyczna Pic Pic: Dima Levytskyi, Piotr Armianovski oraz Patryk Lichota, Hanna Nowak, Agata Siwiak, Olga Strizhniova, Alicja Uwarow | miasto Poznań
15.30 Ten spacer | spacer performatywny | miasto Poznań
19.00 Republika Głuchych | wykład performatywny | Anna Łazar, Ilya Kaminski, Daniel Kotowski, Martyna Zaremba-Maćkowiak | Duża Scena, Teatr Polski w Poznaniu
25 X (niedziela)
13.00 Ten spacer | spacer performatywny | miasto Poznań
15.30 Ten spacer | spacer performatywny | miasto Poznań
19.00 Więzi | spektakl oraz dyskusja | Teatr Wybrzeże w Gdańsku | reż. Olena Apczel | tekst na podstawie dzienników i relacji Oleny Apczel: Jarosław Murawski, Michał Buszewicz | Sala Wielka, Centrum Kultury Zamek
27 X (wtorek)
15.30 Ten spacer | spacer performatywny | miasto Poznań
26 XI (czwartek)
19.00 Ten spacer | film dokumentalny | reż. Magdalena Mosiewicz | online
Debata Obywatelki, czytanie performatywne Przysposobienie obronne oraz wykład perfomatywny Republika Głuchych będą również dostępne online.
Teatr Polski, el
