piątek, 29 marca, 2024

Poznań: KSW Heidelberg na liniach turystycznych!

W ostatni weekend funkcjonowania linii turystycznych na trasę wyjedzie długo oczekiwany, historyczny wagon silnikowy Heidelberg z serii KSW. Właśnie wrócił z Krakowa po remoncie i będzie kursował 25 na linii 0.

Prawdziwa sensacja

To prawdziwa sensacja dla miłośników miejskiej komunikacji, a zwłaszcza jej zabytkowych pojazdów.
– Historia poznańskiej komunikacji miejskiej jest historią Poznania, jego rozwoju i zmieniających się potrzeb mieszkańców. To ważne, aby o niej pamiętać, pokazywać i udostępniać poznaniankom i poznaniakom obiekty z nią związane – mówił Mariusz Wiśniewski, zastępca prezydenta Poznania. – Wagon, który dziś powraca na poznańskie torowiska, jest absolutnie wyjątkowy: takie tramwaje służyły mieszkańcom pod koniec wojny i w okresie powojennym, były wykorzystywane jako barykady i „mównice” w trakcie wydarzeń Poznańskiego Czerwca 1956 r. Ważne jest także miejsce, w którym go prezentujemy: głęboko wierzę, że w przyszłości dawna zajezdnia Madalińskiego odzyska blask, podobnie jak ten Heidelberg.

Wagon o numerze taborowym 158 został wyprodukowany w fabryce Waggonfabrik Fuchs w Heidelbergu. Prosta konstrukcja z dużymi drzwiami miała ułatwiać sprawną ewakuację w przypadku nalotów: skrót KSW oznacza Kriegs-Straßenbahn-Wagen, czyli „wojenny wagon tramwajowy”.

Wojenny nabytek

KSW Heidelberg trafił do Poznania w 1944 roku – w dość ciekawych okolicznościach: pociąg z transportem nowych wagonów tramwajowych przeznaczonych dla Wiednia został zawrócony spod tego miasta z powodu zbliżających się do miasta wojsk alianckich. Podobno osobista interwencja Arthura Greisera, namiestnika Rzeszy w Kraju Warty, spowodowała skierowanie pociągu z 10. nowymi wagonami do Poznania.

Wagon z numerem 158 początkowo był eksploatowany jako doczepny z powodu braku części wyposażenia elektrycznego. Natomiast do samodzielnego ruchu – jako wagon silnikowy – został skierowany już po wojnie, w roku 1950. W latach 60. przeszedł remont połączony z przebudową na jednokierunkowy i w takim stanie kursował do roku 1972. Wtedy został wycofany z ruchu liniowego i przekształcony w wagon gospodarczy. Na początku lat 90. XX wieku całkowicie zakończono jego eksploatację.

– Dzięki działaniom członków Klubu Miłośników Pojazdów Szynowych oraz wspieraniu tej inicjatywy przez ówczesną dyrekcję MPK wagon uniknął kasacji – mówi Krzysztof Dostatni, prezes Zarządu MPK Poznań. – Został zachowany jako zabytek techniki i niemy świadek historii. Dzięki temu oraz uporowi i konsekwencji wielu osób udało się go odbudować, aby mógł wrócić na poznańskie torowiska, już nie na regularne linie komunikacyjne, ale jako wagon historyczny. Starania o jego odbudowę trwały wiele lat, dziś możemy podziwiać efekt przeprowadzonych prac, a wkrótce ocenić je będą mogli pasażerowie linii turystycznej 0.

Remont w Krakowie

Wagon został wyremontowany przez pracowników Stacja Obsługi i Remontów MPK SA w Krakowie, która na co dzień zajmuje się utrzymaniem eksploatowanego taboru, a równocześnie od lat wykonuje specjalistyczne naprawy zabytkowych tramwajów i autobusów.

– Każdy z remontowanych pojazdów wymaga indywidualnego podejścia. Tak było też w przypadku remontu wagonu Heidelberg – mówi Jacek Kołodziej, kierownik Stacji Obsługi i Remontów MPK SA w Krakowie, autor publikacji o historii krakowskiej komunikacji, który nadzorował modernizację poznańskiego KSW. – Choć ten wagon to typowy Kriegs-Straßenbahn-Wagen, który był podstawą budowy setek wagonów typu N, to różnice pomiędzy wagonami i zastosowanymi rozwiązaniami są spore. Dzięki współpracy z miłośnikami z Niemiec w dniu rozpoczęcia prac dotarły do nas oryginalne, wcześniej niepublikowane rysunki wagonu, co umożliwiło przywrócenie wszelkich pierwotnych rozwiązań.

Dostarczony do Krakowa pojazd był mocno nadgryziony zębem czasu. Liczne zdarzenia drogowe i ich naprawy doprowadziły do skrzywienia konstrukcji, która wymagała odpowiedniego ustawienia nadwozia. Specjalnie dla tego wagonu odtworzone zostały profile stalowe, które posłużyły do odbudowy ścian bocznych. Odnaleziona dokumentacja pozwoliła na odtworzenie oryginalnego zawieszenia silnika i hamulców szynowych. Przywrócone do dawnej formy i wyglądu maźnice pozwoliły na posadowienie zestawów kołowych w podwoziu.

– W trakcie odbudowy wagonu starano się przywrócić jego dawną sprawność, wygląd i wyposażenie, stąd dużą uwagę przykładano do elementów, także tych niewidocznych dla pasażerów – podkreśla Jacek Kołodziej. – Zamki, ukryte mechanizmy, a nawet dzwonki i sposób ich działania odtworzone zostały według zachowanych w ocalałym wagonie śladów, dokumentacji i istniejących tramwajów.

Odbudowanym, znów dwukierunkowym, tramwajem Heidelberg z serii KSW będzie można wybrać się na przejażdżkę w niedzielę 25 września. Tego dnia na linii 0 będzie kursował nie tylko KSW, ale też wagon N oraz – udostępniony na sezon, będący własnością MPK SA w Krakowie tramwaj 4N1. Tramwaje będą kursować co 20 minut (od godziny 11.20 do 17.00) z przystanku Stare Zoo.

Strona głównaPoznańPoznań: KSW Heidelberg na liniach turystycznych!