piątek, 29 marca, 2024

Poznań: Boisz się kleszczy? To uważaj na… sarny!

Naukowcy z poznańskiego Uniwersytetu Przyrodniczego ostrzegają: sarny przenoszą i żywią na sobie kleszcze, przy czym te leśne mają ich do pięciu razy więcej! Warto więc uważać, wybierając się na podglądanie życia leśnych mieszkańców.

Sarna europejska jest w Polsce najliczniej występującym jeleniowatym – według danych GUS żyje ich w naszym kraju około 900 tysięcy sztuk. Sarny zamieszkują zarówno lasy, jak i pola oraz łąki, a to zróżnicowanie jest ważne, bo jak wynika z badań naukowców z Katedry Łowiectwa i Ochrony Lasu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu – sarny leśne mogą przenosić i żywić na sobie do pięciu razy więcej kleszczy niż sarny polne.

Wśród saren zamieszkujących w Polsce wyróżniono dwa ekotypy – te, które całe życie spędzają w lesie i sarny polne – żyjące tylko w krajobrazie rolniczym. To właśnie je widzimy najczęściej podróżując samochodem lub pociągiem. Sarny podchodzą blisko osiedli, występują obecnie nie tylko na wsiach, ale coraz częściej w miastach. W latach 80. XX wieku rozpoczęto badania nad tym ekotypem, jednak wielu rzeczy na temat biologii i ekologii sarny polnej w porównaniu do sarny leśnej jeszcze nie znamy.

Badania zrealizowane w Katedrze Łowiectwa i Ochrony Lasu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (w współpracy z 3 innymi jednostkami badawczymi: Uniwersytetem Pedagogicznym w Krakowie, Śląskim Uniwersytetem Medycznym i Instytutem Dendrologii PAN) dotyczyły relacji pomiędzy sarnami i ich pasożytami kleszczami. Badano podobieństwa i różnice w zapasożyceniu saren z lasu i z krajobrazu rolniczego.

– Sarny są amplifikatorem kleszczy w środowisku – mówi dr inż. Anna Wierzbicka z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. – Im więcej saren, tym więcej kleszczy. A im więcej kleszczy, tym większe prawdopodobieństwo ukłucia człowieka przez kleszcza oraz zarażenia się chorobami odkleszczowymi. Sarny nie są rezerwuarem groźnych dla człowieka chorób, ale są ważnym ogniwem w cyklu życiowym kleszczy i wpływają na liczebność tych pasożytów w środowisku.

Wszystkie badane sarny zamieszkujące las nosiły na sobie choć jednego kleszcza – ale już sarny polne były dużo rzadziej żywicielami kleszczy.
– Najczęściej kleszcze wpijają się w skórę sarny na głowie i na szyi – tłumaczy dr. inż. Anna Wierzbicka. – Jest to związane z trybem życia saren: jedzą rośliny zielne i chodząc po lesie najpierw wtykają w rośliny łeb, a potem przemieszczają resztę ciała. Co warto zaznaczyć, kleszcze na sarnach badacze znajdowali nawet w styczniu i w lutym.

Jakie wnioski płyną z badań opublikowanych w Scientific Reports? Bardzo duża liczba saren w środowisku to duża liczba kleszczy i coraz większe zagrożenie chorobami odkleszczowymi. Nawet w środowisku polnym, tradycyjnie uważanym za „bezkleszczowe” są obecne kleszcze i ich żywiciele. Tak naprawdę nie ma miejsc bezpiecznych, w których moglibyśmy zapomnieć o profilaktyce chorób odkleszczowych, czyli właściwym stroju, repelentach, oglądaniu codziennie całego ciała.

Kolejna sprawa to zmniejszanie liczby pasożytów przez zmniejszanie populacji ich żywicieli – czyli zarządzanie populacjami dzikich zwierząt z punktu widzenia zdrowia ludzi.

UPP

Strona głównaLifestylePoznań: Boisz się kleszczy? To uważaj na... sarny!